به گزارش مهر، طشت گذاری، گهواری گردانی و علم بندی از جمله آیینی هستند که از دیر باز در آذربایجان شرقی نهادینه شده و به صورت نمادین لحظات مشقت باری که بر امام حسین (ع) و یارانش رفته را بازسازی کرده و مردم را با خود به 1400 سال پیش برده و خود را جزو کاروان حسینی می یابند.
گرچه این آیین در هر چه ملموس کردن واقعه عاشورا و برقراری پیوند با آن روزگاران مورد مقبول عام است اما نمی توان حقیقت بدعت گذاری در اصل فلسفه قیام عاشورا را منکر شد لذا تمامی علما به ویژه در سالهای اخیر خواستار رفع خرافه های عزاداری حسینی شده که البته با تلاش های انجام شده برخی از این بدعت ها برچیده شده اند.
طشت گذاری، گهواره گردانی و علم بندی حذف شود/ حذف خرافه از عزاداری حسینی مطالبه رهبری
نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز چندی پیش در جمع اعضای ستاد هماهنگی مراسم تاسوعا و عاشورای حسینی در تبریز تاکید کرد: مراسم ها و پیرایه هایی همچون طشت گذاری، گهواره گردانی و علم بندی در عزاداری های ماه محرم باید حذف شود.
آیت الله محسن مجتهد شبستری اظهار داشت: مکتب امام حسین (ع) سرشار از آموزه های متعالی و درس های عزت آفرین و ایثار و امر به معروف و نهی از منکر است که باید همه مومنان بر آن عامل باشند.
نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی، رفع خرافات و پیرایه های ناصحیح از عزاداری های امام حسین (ع) را مطالبه به حق و درست رهبر معظم انقلاب دانست و خواستار تلاش هیئت حسینی برای رفع این خرافه ها شد.
طشت گذاری و علم بندی آیینی فرو خفته در خرافه
در آستانه آغاز دهه اول ماه محرم در آذربایجان رسم است که با برگزاری آیین طشت گذاری جوانان نزد پدر و مادر خود رفته و از آنها برای لباس سیاه بر تن کردن و بستن شال سیاه به سر رخصت می گیرند و مادر با بستن شال سیاه بر سر جوان خود رضایتش را اعلام کرده و در عزای امام حسین (ع) فرو رفته و به سوگواری می پردازند.
سنت های علم بندی، نمایش شمایل ائمه و گهواره گردانی نیز از دیگر مراسمی است که در عزاداری های این خطه از ایران زمین نهادینه شده و به صورت رمز گونه و نمادین از واقعه عاشورا یاد کرده و به سوگواری می پردازند.
اما مسئول هیئات مذهبی آذربایجان شرقی برگزاری این مراسم را جزو آسیب های مراسم عزاداری ایام محرم دانسته و تاکید کرد: علم بندی و علم گردانی مستند شرعی نداشته و گرچه هنوز در برخی از شهرهای آذربایجان شرقی همچون مراغه وجود دارد اما انها خرافاتی هستند که وارد مراسم مذهبی مردم شده اند.
محمد فتح الله زاده طشت گذاری، آیین سنتی مردم آذربایجان شرقی و غربی و اردبیل را که آغازی برای عزاداری دهه اول محرم است را خلاف مستندات شرعی عنوان کرد و گفت: طشت گذاری نیز از دیگر سنت هایی است که در بسیاری از شهر های آذری زبان برپا می شود و گرچه برگزاری این سنت رسانه ای می شود اما خرافات بوده و ستاد ساماندهی شئون فرهنگی سعی در روشنگری و تغییر این آیین دارد.
وی افزود: پیش از این، این رسم در تبریز نیز بر پا می شد که با برنامه ریزی های ستاد اکنون طشت گذاری تنها نامی است به نشانه استقبال از ایام محرم و مساجد و تکایا با ارائه فراخوان مردم را برای استقبال از عزاداری این ماه فرا خوانده و عزاداران لباس مشکی بر تن کرده و عزاداری می کنند.
بدعت گذاری در آیین عزاداری ریشه در تاریخ دارد
آیین سنتی طشت گذاری، علم بندی و قمه زنی و دیگر مراسم مشابه همه ریشه در تاریخ داشته و بسیاری از این مراسم از دوران صفویه برخواسته است که به گفته کارشناسان دینی گسترش این سنت ها بدعت گذاری در دین است.
از سوی دیگر مداحی های کفر گونه از دیگر بدعت هایی است که در عزاداری های حسینی گذاشته می شود و با القاب و عناوینی که به آن امام نسبت داده می شود افکار را منحرف کرده و از آموزه های متعالی قیام عاشورا و فلسفه آن فاصله گرفته می شود.
از دیر باز مردم به دلیل غیر زمینی دانستن امام حسین (ع) و دور از دسترس بودن آن ایام به هر نحوی سعی در ملموس کردن آنها دارند که این چنین در طول تاریخ بدعت گذاری بوجود آمده و اصل فلسفه عاشورا در حاشیه قرار گرفته است.
آیین های عزاداری امام حسین (ع) محلی برای بیان فلسفه عاشورایی
قیام عاشورا نه برای بروز جمال و جلال امام حسین (ع) بود که در عزاداری ها بازگو شده و در آیین و سنت های ایام محرم به ظواهر پرداخته می شود بلکه برای احیای حق و حقیقت و دنیایی از معارف بود. بی شک امام حسین (ع) برای برپایی حقایق اسلام قیام کرده که در هر فعل و هر روز از آغاز واقعه، پندی و آموزه ای نهفته که در ایام محرم بیش از پیش باید به آن پرداخته شود که اکتفا به ظواهر باعث کمرنگ شدن این مسائل در عزاداری ها می شود.
این درحالیست که آیت الله محسن مجتهد شبستری، امام جمعه تبریز نیز با تاکید بر رعایت موازین شرعی و جلوگیری از بدعت گذاری در عزاداری ایام محرم، یادآور شد: آیین های عزاداری برای امام حسین (ع) باید محلی برای بیان فلسفه قیام حسین (ع) باشد.
وی اضافه کرد: باید توجه داشت اگر عزاداری ها از برخی پیرایه ها و بدعت های نادرست به دور باشد، عزت و عظمت قیام عاشورا و به تبع آن شیعیان حفظ می شود.
از سوی دیگر به عقیده رئیس دانشگاه علوم و تحقیقات واحد تبریز و پژوهشگر دینی با بیان اینکه منش امام حسین (ع) در زندگی مسلمانان جلوه گر نشده، تاکید کرد: نگاه حزن انگیز و عاطفی به عاشورا مسلمانان را از نگاه عقلانی به این واقعه غافل کرده است.
عزیز جوانپور به پیام های عاشورا اشاره و تشریح کرد: واقعه عاشورا دریایی از معارف بوده که پیام های بسیاری را در خود گنجانده است و حاوی پیام هایی همچون عشق به خدا و معامله کردن با خدا، ترک دنیا و ایثارگری و شجاعت، از خود گذشتگی و احساس خدا در اوج مصیبت بوده و این درحالیست که این آموزه های تنها به صورت شعاری در زبان ها بازگو می شود و در حقیقت در زندگی مسلمانان جلوه گر نشده است.
****
پر واضح است که عزاداری های حسینی باید فضایی برای بیان فلسفه های عاشورایی باشد و مفاهیم و آموزه های مکتب عاشورا را نه در ظاهر و تنها با پرداختن به حوزه حزن انگیز و عاطفی واقعه، بلکه باید با نگاهی عمیق تر بررسی کرد اما بی شک تنها با حذف آیین نهادینه شده و بدون فرهنگ سازی و ایجاد بستر مناسب و پیش بینی برنامه های سازنده نمی توان فلسفه و پیام عاشورا را به آحاد مردم رساند.
